Burada çalışma esnasında yaygın bir şekilde kullanılan menülerin kısaca açıklanması sağlanacaktır. Spss program menülerinin temeli sağlandığında veri işleme, veri düzenleme ve analiz kısımlarında oldukça işimize yarayacaktır.

File Menüsü

File menüsü spss programında resimde ki gibidir. Bu kısımda yer alan elementler şu şekilde özetlenebilir;

file-menusu-istatistik-yurdu
  • New: Yeni Spss dosyasını oluşturma.
  • New/Data: Yeni veri dosyası.
  • New/Output: Yeni çıktı oluşturma.
  • Open: Öncesinde hazır olan Spss dosyasını açar.
  • Open Database: Farklı veritabında yer olan dosyayı açar.
  • Read Text Data: Farklı uzantılı dosyaları açar.
  • Read Congos Data: IBM, Cognos gibi suculara erişim olması durumlarında dosyaları okur.
  • Close: Çalışılan dosyayı kapatır.
  • Save: Dosya kaydetme.
  • Save As: Öncesinde kayıt altına alınmayan dosyaları kaydeder. Farklı isimde kayıt altına alınması içinde kullanılır.
  • Rename Data Set: Veri setinin ismi değiştirilir.
  • Display Data File Information: Çalışılmakta olan veri dosyası hakkında bilgi verir.
  • Cache Data: Veri dosyasının geçici kopyasını oluşturur.
  • Stop Processor: Çalışmayı durdurur.
  • Switch Server: Ağ üzerinde çalışılan bilgisayarlarda kullanımı sağlar.
  • Print Preview: Yazdırma işlemi öncesi ön izleme sağlar.
  • Resently Used Data: en son veriyi gösterir.
  • Exportto Database: Farklı kaynağa veri aktarma.
  • Mark File Read Only: Veri dosyasını salt okunur olarak işaretler.

Edit Menüsü

Burada yer alan sekmeler ise şu şekilde özetlenebilir;
  • Undo: Son aşamada yapılan işlemleri geçersizleştirir. Özellikle yapılan yanlış işlemleri geri alabilmek için kullanılır.
  • Redo: Undo komutunda geçersiz kılınılan işlemi geçerli hale getirir.
  • Cut: İstenilen bir kısmın kesilerek panoya yapıştırılmasını sağlar.
  • Copy: Belirlenilen bölümün kopyalanıp yapıştırılmasını sağlar.
  • Paste: Kesilen ya da kopyalanan bölümlerin istenilen bölüme yapıştırılmasını sağlar.
  • Paste Variable: Variable View bölümünde yer alan değişkenin kopyalanarak farklı bir isimle farklı alana yapıştırılmasını sağlar.
  • Clear: Seçilen bölümlerin silinmesini sağlar.
  • Insert Variable: Belirlenen bir sütunun soluna yeni değişken ekler.
  • Insert Case: Belirlenen bir satırın üstüne yeni satır ekler.
  • Find: Belirlenen bir alanda metin ya da değer bulunmasını sağlar.
  • Find Next: Find komutunda öncesinde yapılan işlemleri yapar.
  • Replace: Belirlenen kelimeleri dosyaya yazar.
  • Goto Case: Talep edilen satırlara gidilmesinde yardımcı olur. “Case Number” kısmında gidilmesi istenilen sayı yazılır.
  • Goto Variable: Talep edilen sütunlara erişim sağlar.
  • Options: Spss ayarlarının yapılandırılmasında kullanılır.

Data Menüsü

Burada yer alan sekmeler ise şu şekilde özetlenebilir;
  • Define Variable Properties: Değişken özelliklerinin tanımlanmasında yer alır.
  • Set Measurement Level for Unknown: Ölçeğin bilinmediği durumlarda kullanılır.
  • Copy Data Properties: Veri kopyalama olarak kullanılır.
  • Define Dates: Zaman serisi analizlerinde zaman değişkeni tanımlaması sağlar.
  • Define Multiple Response Sets: Çoklu seçimin olduğu bölmelerde bir set olarak algılanmasını sağlar.
  • Identify Duplicate Cases: Tekrarlanan örneklerin kontrolünü sağlar.
  • Compare Datasets: İki farklı veri setinin karşılaştırır.
  • Sort Cases: Veri dosyasında yer alan verilerin sıralamasını küçükten büyüğe ya da büyükten küçüğe şeklinde değiştirir.
  • Sort Variables: Veri dosyasında ki değişkenleri belirli kritere göre sıralama yapar.
  • Transpose: Veri dosyasının satırlara, sütunları; sütunları ise satırlara dönüştürür.
  • Merge Files: İki aynı veri dosyasındaki benzer ya da farklı değerlerini altalta birleştirir. Add Cases ile değişken isimleri aynı olan verileri, Add variable ile farklı dosyalarda yer alan değişkenleri birleştirir.
  • Restructure: Verileri tekrardan yapılandırır.
  • Aggregate: Bir grup veriyi özet şeklinde birleştirerek toplamayı sağlar.
  • Split File: Bir ya da daha fazla değişkene göre gruplara ayırır.
  • Select Cases: Kriterler bazında birimlerin alt gruplarının oluşturulmasını sağlar.
  • Weight Cases: Farklı ağırlıklandırmaların yapılmasını sağlar.

Transform Menüsü

Burada yer alan sekmeler ise şu şekilde özetlenebilir;
  • Compute Variable: Matematiksel işlemler aracılığı ile bir ya da daha fazla değişkenden yeni değişkenlerin elde edilmesini sağlar.
  • Count Values within Cases: Sayma fonksiyonunu oluşturur. Herhangi bir birim için bir ya da daha fazla değişkende aynı değere sahip gözlemlerin sayılmasını sağlar.
  • Shift Values: Verileri belirlenen satır kadar aşağı ya da yuları kaldırır.
  • Recodeinto Same Variables: Yeniden kodlama yapılmasını sağlar.
  • Recodeinto Diffrent Variables: Burada da yeniden kodlama yapılır. Ancak burada farklı bir sütunda farklı bir değişken oluşturulur.
  • Automatic Recode: En yüksek ya da en düşük değerlere göre otomatik kodlama yapılır.
  • Visual Binning: Veri setinde yer alan sürekli değişkenlerden kategorik değişken elde edilmesini sağlar.
  • Rank Cases: Sıralamaya dayalı yeni değişken oluşturulur.
  • Data and Time Series: Zaman serisi oluşturulur.
  • Replace Missing Values: Veride yer alan kayıp değerlerin farklı yöntem teknikleri ile değer verilmesini sağlar.
  • Random Number Generators: Rassal numara oluşturma sihirbazı.
  • Run Pending Transforms: Beklemede olan işlemlerin çalıştılmasında yer alır.

Analyze Menüsü

SPSS’de yer alan bütün analizleri içermektedir. Aşağıda ekran görüntüsü yer almaktadır.
  • Reports: Veri setinde yer alan tüm verilere yönelik kısa bir rapor sunar.
  • Descriptive Statistics: Spss programında oldukça yaygın bir şekilde kullanılan menüdür. Bu menüde, frekans tablosu, tanımlayıcı istatistikler, çapraz tablo, normal dağılım içeren ön bilgiler yer almaktadır.
  • Compare Means: Ortalama farkı ya da ortalamanın herhangi bir değere eşitliğinin sınandığı alt menüdür. Tek örneklem t testi, bağımsız örnek t testi, bağımlı örnek t testi, tek yönlü anova testi gibi parametrik hipotez testlerini içerir.
  • General Linear Model: Doğrusal modellere yönelik analiz yapar. İki yönlü anova ve Manova testlerinin yer aldığı alt menüdür.
  • Correlate: Korelasyon, kısmi korelasyon ve korelasyona bağlı uzaklıkların hesaplanmasını sağlar.
  • Regression: Regresyon analiz menüsür. Basit doğrusal ve çoklu doğrusal regresyon analizi, farklı fonksiyonel şekillere göre regresyon analizi, Logit ve Probit Modeli tahmini, Doğrusal olmayan Regresyon analizi, iki aşamalı en küçük kareler ile kısmi en küçük kareler yöntemi analizlerini içerir.
  • Classify: Çok değişkenli istatistiksel analiz menüsüdür. Kümeleme analizlerini ve Diskriminant analizlerini içerir.
  • Dimension Reduction: Faktör analizi ve gerekli olan işlemleri içerir.
  • Scale: Güvenirlik analizi ile çok boyutlu ölçekleme analizi uygulanır.
  • Nonparametric Tests: Parametrik olmayan hipotez testlerini içerir. Tek örneklem, bağımlı ve bağımsız iki örnek, k bağımlı ve k bağımsız gibi testleri içerir.
  • Forecasting: İleriye yönelik tahmin menüsüdür. Otokorelasyon, kesitsel korelasyon gibi testleri içerir.
  • Multiple Response: Çoklu kategorilerin frekans tabloları ve iki ya da daha fazla boyutlu çapraz tabloların oluşturulmasını sağlar.
  • Quality Kontrol: Kalite kontrol süreç menüsüdür.
  • Roc Curve: Tıp alanında kullanılan klinik testi Roc Eğrisi Analizi ile ilgili işlemleri içerir.

Graphs Menüsü

Çeşitli grafik uygulamalarını sağlayan menüdür. Burada yer alan alt menüler;
  • Bar: Verilerin bar grafiğini çizer.
  • 3-D Bar: Bar grafiğini 3 boyutlu çizer.
  • Line: Çizgi grafiğini çizer.
  • Area: Alan grafiği çizer.
  • Pie: Pasta grafiği çizer.
  • High Low: Verilerin yüksek ya da düşük değerlere göre çizimi sağlar.
  • Boxplot: Medyan, çeyrekler arası genişlik ya da aşırı değerleri gösteren kutu grafiğidir.
  • Error Bar: Ortalama ve güven aralığını gösteren kutu grafiğidir.
  • Population Pyramid: Nüfus pramididir.
  • Scatter/Dot: İlişki grafiğidir.
  • Histogram: Dağılım grafiğidir.